بررسی روایی و پایایی ابزار سنجش متغیرهای تداوم رفتارهای پیشگیری کننده از عفونت ناشی از ویروس هپاتیت ب در کارکنان خدمات بهداشتی درمانی

سابقه و هدف: لزوم اندازه گیری تداوم رفتارهای پیشگیری کننده، مورد تأکید پژوهشگران عرصه سلامت قرار دارد. حصول چنین هدفی مستلزم به کارگیری ابزاری برخوردار از روایی و پایایی مناسب در متون علمی است. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی درسال 1392 با روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای برروی 135 نفر از کارکنان مرکز بهداشت شرق تهران انجام شد. از طریق بررسی روایی صوری کیفی و کمی، محاسبۀ نسبت و شاخص روایی محتوای ابزار، با قضاوت کیفی یک پانل 14 نفره از خبرگان و روایی سازه با فاکتور آنالیز اکتشافی تأییدی و پایایی با تعیین توافق درونی (ضریب آلفای کرونباخ ) و روش های بازآزمایی، تخمین و مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها: از کل 50 گویۀ اولیه، 3 گویه اصلاح و 5 گویه حذف و پس از محاسبۀ شاخص امتیاز تأثیر آیتم (با مقادیر بالاتر از 5/1) با cvi بیش تر از 70/0 و cvr بالاتر از80/0، نهایتاً به تعداد 45 مورد کاهش یافتند. تحلیل عامل اکتشافی با چرخش واریماکس، 3 عامل را با مقدار ایگن بیش تراز یک ایجاد کرد که قادر به پیش بینی 52/74 درصد از تغییرات کل ابزار بود. تحلیل عاملی تأییدی برازش قابل قبولی را برای مدل 3 عاملی با 3 دامنه نشان داد. زیرشاخه ها همگنی خوبی را نشان دادند به طوری که میانگین همبستگی بین سؤالی بیش تر از 35/0 بود (001/0p<). پایایی کل ابزار با محاسبۀ آلفای کرونباخ برابر 83/0 تأیید شد و نتایج آزمون بازآزمون نشان دهنده ثبات پرسش نامه و گویه های آن بود. استنتاج: نتایج این مطالعه، شواهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی ابزار را فراهم نمود و می تواند در توسعه ابزار برای مقاصد تحقیقاتی، آموزشی و عملی در کارکنان سلامت، مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. کیفیت روان سنجی، ابزار نیز راضی کننده بود. البته محدودیت های روش شناسی باید در توسعه بیش تر پرسش نامه مدنظر قرارگیرد.